Ủy ban Phụng tự: Họp Mặt tại TGM Phát Diệm

ỦY BAN PHỤNG TỰ: HỌP MẶT TẠI TÒA GIÁM MỤC PHÁT DIỆM, HƯỚNG ĐẾN SỰ THỐNG NHẤT TRONG CỬ HÀNH PHỤNG VỤ

Trong phần chia sẻ, khởi đi từ Tông thư Desiderio Desideravi về đào tạo Phụng vụ, Đức cha Phêrô Kiều Công Tùng, Giám mục Giáo phận Phát Diệm, đã nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc đào tạo phụng vụ cho Dân Chúa, và ngài lưu ý rằng Mẹ Hội Thánh luôn quan tâm đến việc cử hành Phụng vụ sao cho đúng theo nghi thức và Quy chế Tổng quát Sách lễ Rôma. Hơn nữa, cộng đoàn phụng vụ phải làm sao diễn tả và giúp mọi người khám phá được vẻ đẹp vốn có của phụng vụ thánh. Ngài lưu ý rằng hiện nay tại nhiều nơi vẫn còn tồn tại sự khác biệt trong cách cử hành, trong khi bản chất phụng vụ là hiệp nhất. Việc chưa đồng bộ thể hiện ở nhiều khía cạnh: từ việc chuyển đổi các tư thế đứng, quỳ, ngồi; cách thức xông hương; đến vai trò cũng như những khác biệt qua cử chỉ, hành động của các thừa tác viên trong phụng vụ.

Đức cha Phêrô mời gọi các linh mục, các vị chủ sự tuân thủ và theo sát Quy chế Tổng quát Sách lễ Rôma và “luật chữ đỏ” trong Nghi thức Thánh lễ để tránh việc thêm bớt, gây nên tình trạng thừa thiếu cử chỉ hay lạm dụng theo ý riêng. Hiện nay, vì chưa có các bản văn phụng vụ chính thức, nên còn có một số thực hành phụng vụ tùy tiện sửa đổi bản văn, chưa cập nhật tài liệu hướng dẫn mới, nhất là trong các nghi thức cử hành bí tích. Ngài nhấn mạnh: “Cần một tiến trình chung để thực hiện các quy luật phụng vụ, nhưng điều quan trọng là phải xác định rõ đâu là trung tâm của cử hành, để tránh những yếu tố phụ làm lu mờ mầu nhiệm chính.”

Tiếp đó, các linh mục đặc trách phụng vụ các giáo phận đã tích cực đóng góp ý kiến về việc làm sao để việc cử hành phụng vụ có sự thống nhất trong toàn Giáo hội Việt Nam. Các ngài cũng lưu tâm đến việc hình thành bản văn các sách phụng vụ, các nghi thức bí tích sao cho chỉn chu giúp cho việc cử hành được trang trọng và nhất là gợi lên được tâm tình sốt mến nơi thừa tác viên cử hành cũng như nơi cộng đoàn tham dự phụng vụ. Ngoài ra, nhiều gợi ý và đề nghị với mong muốn hình thành một cẩm nang chung về thực hành dựa trên Quy chế Tổng quát Sách lễ Rôma, nhằm hỗ trợ việc đào tạo và hướng dẫn mục vụ tại các giáo phận, các chủng viện, dòng tu…

Trong chương trình làm việc, Ủy ban cũng đã bàn thảo và đề cập đến tiến trình hình thành các bản văn phụng vụ chính thức cho Giáo hội Việt Nam. Đức cha Emmanuel Nguyễn Hồng Sơn, Chủ tịch Ủy ban Phụng tự, thông tin rằng Sách lễ Rôma bản dịch tiếng Việt đã được Tòa Thánh chuẩn nhận và đang ở giai đoạn cuối trước khi in ấn và phát hành. Đồng thời, các sách nghi thức phụng vụ khác cũng đang được hoàn thiện để sớm trình Hội đồng Giám mục phê chuẩn. Một bản in riêng của Quy chế Tổng quát Sách lễ Rôma sẽ được phổ biến trước nhằm giúp các linh mục đọc lại và áp dụng trong cử hành phụng vụ Thánh lễ, đồng thời để các chủng viện cùng sử dụng trong việc đào tạo các ứng viên linh mục, thừa tác viên chủ sự của phụng vụ trong tương lai. Cùng với đó sẽ có một tập nhỏ các câu hỏi giúp đọc và tìm hiểu quy chế ấy.

Với những nhắc nhở từ Ban Phụng vụ các chuyến tông du của Đức Giáo hoàng nơi các Giáo hội địa phương gần đây, Đức cha Chủ tịch lưu ý rằng khi thiết lập lễ đài dâng lễ ngoài nhà thờ, cần thiết phải thiết đặt gian chính như một cung thánh để cử hành Thánh lễ chứ không phải sân khấu, nghĩa là chỉ gồm: Thánh giá chuộc tội, Bàn thờ, Toà giảng, ghế chủ sự. Còn những câu châm ngôn, logo, chủ đề ngày lễ, panô, hình ảnh trang trí… phải đặt bên ngoài gian chính đó.

Theo đó, Đức cha chủ tịch cũng lưu ý việc sử dụng các phương tiện hỗ trợ trong Thánh lễ. Ngài khuyến nghị chỉ dùng màn hình, màn chiếu (slide) cho phần lời hát, đáp ca, kinh đọc… nhằm giúp cộng đoàn thưa đáp, tránh lạm dụng hình ảnh trang trí, nhất là hình ảnh do AI (trí tuệ nhân tạo) tạo ra theo kiểu hoạt hình, vì có thể gây phân tán và làm mất tính trang nghiêm của phụng vụ, khi không tập trung vào các cử hành chính nơi bàn thờ. 

Đức cha cũng gợi nhắc về Kinh Cầu Các Thánh trong các lễ truyền chức hay khấn dòng, Giáo hội có chủ ý việc thêm các Thánh theo từng lễ nghi: trong nghi thức truyền chức Giám mục, có đầy đủ tên mười hai tông đồ; trong nghi thức truyền chức Linh mục, có thêm nhiều Thánh mục tử; trong nghi thức truyền chức Phó tế, thêm nhiều Thánh phó tế; trong nghi thức khấn dòng, có nhiều Thánh tổ phụ dòng và thêm các Thánh thuộc dòng. Vì thế đang khi chờ phát hành ấn bản chính thức, khi các nơi có những lễ này, xin các vị phụ trách lễ nghi phụng vụ liên hệ với Uỷ ban Phụng tự để nhận bản Kinh Cầu Các Thánh phù hợp, tránh sử dụng vẫn một phiên bản cũ.

Ngoài các buổi hội thảo, các thành viên Ủy ban Phụng tự đã cùng nhau hành hương đến dâng Thánh lễ tại nhà thờ giáo xứ Hảo Nho – nơi ghi dấu bước chân đầu tiên của các thừa sai đến Phát Diệm năm 1627. Thánh lễ đồng tế do Đức cha Chủ tịch chủ sự, với sự tham dự đông đảo các tín hữu giáo xứ Hảo Nho. Đây vừa là dịp tưởng nhớ nguồn cội truyền giáo, vừa trong bầu khí thiêng liêng xin ơn Chúa Thánh Thần hướng dẫn cho công cuộc đào tạo phụng vụ hôm nay.

Ba ngày họp mặt khép lại trong tinh thần hiệp thông và tâm tình tạ ơn. Các tham dự viên cùng chung niềm xác tín: phụng vụ là “đỉnh cao và nguồn mạch” đời sống Giáo hội. Vì thế, việc hướng tới sự đồng nhất trong cử hành không chỉ nhằm giữ kỷ luật phụng vụ, nhưng còn để mọi cộng đoàn tín hữu tại Việt Nam được dẫn vào mầu nhiệm cứu độ trong sự hiệp thông trọn vẹn với Hội thánh hoàn vũ.