Diễn văn ĐTC chuyến tông du Thổ Nhĩ Kỳ

CHUYẾN TÔNG DU CỦA ĐỨC THÁNH CHA LÊÔ XIV
TẠI THỔ NHĨ KỲ VÀ LIBĂNG
với cuộc hành hương đến İznik (Thổ Nhĩ Kỳ)
nhân dịp kỷ niệm 1700 năm Công đồng đầu tiên - Công đồng Nixêa

DIỄN VĂN CỦA ĐỨC THÁNH CHA
trước Chính quyền, Xã hội dân sự và Ngoại giao đoàn
Ankara, Phủ Tổng thống, ngày 27 tháng 11 năm 2025

Tôi chân thành cảm ơn sự đón tiếp nồng hậu! Tôi rất vui được bắt đầu các chuyến tông du trong triều đại giáo hoàng của tôi từ đất nước của quý vị, bởi lẽ vùng đất này gắn bó không thể tách rời với nguồn gốc Kitô giáo và hôm nay mời gọi con cháu của Ápraham cũng như toàn thể nhân loại đến với một tình huynh đệ biết nhận ra và trân trọng những khác biệt.
Vẻ đẹp tự nhiên của đất nước quý vị thôi thúc chúng ta gìn giữ công trình sáng tạo của Thiên Chúa. Hơn nữa, sự phong phú về văn hóa, nghệ thuật và tinh thần của những nơi chốn mà quý vị đang cư ngụ nhắc nhở chúng ta rằng chính trong cuộc gặp gỡ giữa các thế hệ, các truyền thống và những ý tưởng khác nhau mà các nền văn minh lớn được hình thành, nơi phát triển và khôn ngoan hòa quyện thành một thể thống nhất. Thật vậy, thế giới của chúng ta đã trải qua nhiều thế kỷ xung đột và chung quanh chúng ta nó vẫn còn bị gây mất ổn định bởi những tham vọng và quyết định chà đạp công lý và hòa bình. Tuy nhiên, trước những thách đố đang chất vấn chúng ta, việc là một dân tộc có quá khứ vĩ đại là một ân ban và cũng là một trách nhiệm.
Hình ảnh cây cầu bắc qua eo biển Dardanelles, được chọn làm biểu tượng cho chuyến đi này của tôi, diễn tả cách hiệu quả vai trò đặc biệt của đất nước quý vị. Quý vị có một vị trí quan trọng trong hiện tại và tương lai của Địa Trung Hải cũng như của toàn thế giới, trước hết bằng cách đề cao sự đa dạng nội tại của mình. Thật vậy, trước khi nối liền châu Á và châu Âu, Đông và Tây, cây cầu ấy liên kết Thổ Nhĩ Kỳ với chính mình, kết hợp các phần của mình lại và như thế, từ bên trong, biến đất nước thành một giao điểm của các cảm thức; việc đồng nhất hóa chúng sẽ là một sự nghèo nàn. Một xã hội chỉ thật sự sống động nếu nó đa nguyên: chính những cây cầu nối giữa các linh hồn khác nhau của nó khiến nó trở thành một xã hội văn minh. Ngày nay, các cộng đồng nhân loại ngày càng bị phân cực và xé nát bởi những lập trường cực đoan, làm chúng tan vỡ.

Tôi muốn bảo đảm rằng các Kitô hữu cũng mong muốn đóng góp cách tích cực vào sự hiệp nhất của đất nước quý vị; họ là và cảm thấy mình là một phần của căn tính Thổ Nhĩ Kỳ, điều vốn được Thánh Gioan XXIII rất trân trọng, người mà quý vị vẫn nhớ đến như “Đức Giáo Hoàng Thổ Nhĩ Kỳ” vì tình bạn sâu đậm luôn gắn kết ngài với dân tộc quý vị. Từng là Giám quản Tông tòa của Hạt Đại diện Công giáo Latinh ở Istanbul và là Đại diện Tòa Thánh tại Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp từ năm 1935 đến 1945, ngài đã nỗ lực rất nhiều để các tín hữu Công giáo không tách mình khỏi việc xây dựng nền Cộng hòa mới của quý vị. Ngài đã viết trong những năm đó: “Chúng ta, các tín hữu Công giáo Latinh ở Istanbul, và các tín hữu Công giáo thuộc các nghi lễ khác: Armenia, Hy Lạp, Canđê, Syria, v.v., chúng ta chỉ là một thiểu số khiêm tốn sống trên bề mặt của một thế giới rộng lớn mà với nó chúng ta chỉ có những tiếp xúc bề ngoài. Chúng ta thích phân biệt mình với những ai không tuyên xưng đức tin của chúng ta: anh em Chính thống, Tin Lành, Do Thái, Hồi giáo, những người tin hoặc không tin của các tôn giáo khác […]. Có vẻ hợp lý rằng mỗi người chỉ lo cho mình, cho truyền thống gia đình hay quốc gia của mình, khép mình trong vòng tròn hạn hẹp của nhóm mình […]. Anh chị em thân mến và các con yêu quý: tôi phải nói với anh chị em rằng dưới ánh sáng Tin Mừng và các nguyên tắc Công giáo, đó là một lối lý luận sai lầm”. Từ đó đến nay, chắc chắn Giáo Hội và xã hội quý vị đã đạt được nhiều bước tiến lớn, nhưng những lời ấy vẫn tỏa sáng nhiều ánh sáng và tiếp tục truyền cảm hứng cho một lôgic theo Tin Mừng và chân thật hơn, mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã gọi là “văn hóa gặp gỡ”.
Từ trái tim của Địa Trung Hải, vị Tiền nhiệm đáng kính của tôi đã chống lại “sự toàn cầu hóa của dửng dưng” bằng lời mời gọi cảm nhận nỗi đau của người khác, lắng nghe tiếng kêu của người nghèo và của trái đất, từ đó truyền cảm hứng cho một hành động đầy lòng trắc ẩn, phản chiếu của một Thiên Chúa duy nhất, Đấng nhân hậu và giàu lòng thương xót, “chậm bất bình và giàu tình yêu” (Tv 103,8). Hình ảnh cây cầu lớn cũng hữu ích theo nghĩa này. Thiên Chúa, khi tỏ mình ra, đã dựng nên một cây cầu giữa trời và đất: Ngài làm thế để trái tim chúng ta thay đổi, trở nên giống trái tim Người. Đó là một cây cầu treo, kỳ vĩ, dường như thách thức các định luật vật lý: tình yêu là như thế; bên cạnh chiều kích nội tâm và riêng tư, nó còn có chiều kích hữu hình và công khai.
Công lý và lòng thương xót thách thức luật của sức mạnh và dám yêu cầu rằng lòng trắc ẩn và tình liên đới phải được xem như tiêu chí của sự phát triển. Vì lý do này, trong một xã hội như Thổ Nhĩ Kỳ, nơi tôn giáo có vai trò hữu hình, điều quan trọng là phải tôn trọng phẩm giá và tự do của tất cả con cái Thiên Chúa: nam và nữ, người bản xứ và người nước ngoài, người nghèo và người giàu. Tất cả chúng ta đều là con cái Thiên Chúa và điều này có những hệ quả cá nhân, xã hội và chính trị. Ai có trái tim nhu thuận vâng theo ý Thiên Chúa sẽ luôn thúc đẩy công ích và sự tôn trọng dành cho mọi người. Ngày nay, điều này là một thách đố lớn, đòi hỏi phải tái định hình các chính sách địa phương và quan hệ quốc tế, đặc biệt trước một sự phát triển công nghệ mà nếu không làm như thế, nó sẽ làm gia tăng bất công thay vì giúp xóa bỏ chúng. Ngay cả các trí tuệ nhân tạo cũng phản chiếu sở thích của chúng ta và thúc đẩy nhanh hơn các tiến trình mà, nếu nhìn kỹ, không phải là do máy móc mà là do chính nhân loại đang thực hiện. Vậy chúng ta hãy cùng nhau nỗ lực để thay đổi quỹ đạo của phát triển và chữa lành những tổn thương đã gây ra cho sự hiệp nhất của gia đình nhân loại.
Thưa quý vị, tôi đã nói về “gia đình nhân loại”. Đó là một ẩn dụ mời gọi chúng ta thiết lập một sự liên kết – một lần nữa là một cây cầu – giữa số phận của mọi người và kinh nghiệm của từng người. Đối với mỗi chúng ta, gia đình là tế bào đầu tiên của đời sống xã hội, nơi chúng ta trải nghiệm rằng không có người khác thì cũng chẳng có “tôi”. Hơn nhiều quốc gia khác, trong văn hóa Thổ Nhĩ Kỳ, gia đình vẫn giữ một tầm quan trọng lớn và không thiếu các sáng kiến nhằm hỗ trợ vai trò trung tâm của nó. Trên thực tế, trong gia đình, những thái độ thiết yếu cho đời sống chung và một sự nhạy cảm đầu tiên và nền tảng đối với công ích được triển nở. Tất nhiên, mỗi gia đình cũng có thể khép kín trong chính mình, nuôi dưỡng thù hằn, hoặc ngăn cản một số thành viên thể hiện bản thân, đến nỗi cản trở sự phát triển tài năng của họ. Tuy nhiên, không phải từ một nền văn hóa cá nhân chủ nghĩa hay từ sự coi thường hôn nhân và sự sinh sản mà con người có thể có được nhiều cơ hội sống và hạnh phúc hơn.
Trước sự lừa dối của các nền kinh tế tiêu thụ, nơi cô đơn trở thành một loại hình kinh doanh, điều tốt là chúng ta đáp lại bằng một nền văn hóa trân trọng tình cảm và các mối dây liên kết. Chỉ cùng nhau chúng ta mới trở nên chính mình một cách đích thực. Chỉ trong tình yêu, nội tâm của chúng ta mới trở nên sâu sắc và căn tính của chúng ta mới trở nên mạnh mẽ. Ai khinh thường các mối liên kết nền tảng và không học cách nâng đỡ cả những giới hạn và sự mong manh của chúng thì dễ trở nên khó bao dung và không thể tương tác với một thế giới phức tạp. Thực ra, trong đời sống gia đình, giá trị của tình yêu vợ chồng và sự đóng góp của người phụ nữ cũng bộc lộ theo cách rất riêng. Đặc biệt, phụ nữ – qua việc học tập và sự tham gia tích cực vào đời sống nghề nghiệp, văn hóa và chính trị – ngày càng phục vụ đất nước và ảnh hưởng tích cực của nó trong bối cảnh quốc tế. Do đó, những sáng kiến quan trọng theo hướng này, nhằm hỗ trợ gia đình và đóng góp của phụ nữ trong sự phát triển trọn vẹn của đời sống xã hội rất đáng trân trọng.

Thưa ngài Tổng thống, ước gì Thổ Nhĩ Kỳ trở thành một yếu tố ổn định và gắn kết giữa các dân tộc, phục vụ một nền hòa bình công bằng và bền vững. Việc bốn Đức Giáo Hoàng – Phaolô VI năm 1967, Gioan Phaolô II năm 1979, Biển Đức XVI năm 2006 và Phanxicô năm 2014 – viếng thăm Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy Tòa Thánh không chỉ duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ, mà còn mong muốn hợp tác để xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn bằng sự đóng góp của đất nước này, vốn là cây cầu giữa Đông và Tây, giữa châu Á và châu Âu, và là giao điểm của các nền văn hóa và tôn giáo. Chính chuyến đi này, dịp kỷ niệm 1700 năm Công đồng Nixêa cũng nói với chúng ta về cuộc gặp gỡ và đối thoại, cũng như việc tám Công đồng chung đầu tiên được tổ chức trên lãnh thổ nay là Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngày nay, hơn bao giờ hết, thế giới cần những cá nhân biết thúc đẩy đối thoại và thực hành nó với ý chí kiên định và sự kiên nhẫn bền bỉ. Sau thời kỳ xây dựng các tổ chức quốc tế lớn, diễn ra sau thảm kịch của hai cuộc thế chiến, chúng ta đang trải qua một giai đoạn đầy xung đột trên phạm vi toàn cầu, nơi các chiến lược quyền lực kinh tế và quân sự chiếm ưu thế, nuôi dưỡng điều mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô gọi là “cuộc chiến tranh thế giới thứ ba từng mảnh”. Không được nhượng bộ bằng bất cứ hình thức nào trước chiều hướng suy đồi này! Tương lai của nhân loại phụ thuộc vào điều đó. Bởi vì năng lượng và tài nguyên bị cuốn vào động lực hủy diệt này sẽ bị rút khỏi những thách đố thực sự mà gia đình nhân loại lẽ ra phải cùng nhau đối mặt, đó là hòa bình, cuộc chiến chống nạn đói và khốn khổ, vì sức khỏe và giáo dục, và cho việc bảo vệ công trình sáng tạo.
Tòa Thánh, với sức mạnh duy nhất của mình – sức mạnh tinh thần và đạo đức – mong muốn hợp tác với mọi quốc gia quan tâm đến sự phát triển toàn diện của mỗi con người và của tất cả mọi người nam nữ. Vậy chúng ta hãy cùng nhau tiến bước, trong sự thật và tình bạn, khiêm tốn tín thác vào sự trợ giúp của Thiên Chúa.

Vatican News