Trong diễn văn đáp lời, trước hết Đức Thánh Cha cảm ơn về sự chào đón của Tổng thống nhân danh toàn thể người dân Sýp. Đức Thánh Cha nhận mình là một người hành hương, “đến một đất nước bé nhỏ về địa lý nhưng vĩ đại về lịch sử; trên một hòn đảo mà qua nhiều thế kỷ đã không làm cho người dân thành ốc đảo, nhưng đã kết nối họ; ở một vùng đất có biên giới là biển; ở nơi đánh dấu cửa ngõ phía Đông với Châu Âu và phía Tây với Trung Đông.”
Các Mối Phúc
Điểm đầu tiên Đức Thánh Cha nhấn mạnh trong bài diễn văn của ngài là “Các Mối Phúc” của Tin Mừng trên miền đất mà Kitô giáo gắn liền từ xa xưa. “Các Mối phúc là hiến chương vĩnh viễn của Kitô giáo. Việc sống Các Mối Phúc cho phép Tin Mừng luôn tươi trẻ và lấp đầy hy vọng cho xã hội. Các Mối Phúc là chiếc la bàn để định hướng, ở mọi vĩ độ, chỉ ra những lộ trình mà người Kitô hữu phải đi trong hành trình cuộc sống.”
Với đặc tính địa lý mình, Sýp trở thành “nơi Châu Âu và Phương Đông gặp nhau, cuộc hội nhập văn hóa vĩ đại đầu tiên của Tin Mừng trên lục địa này đã bắt đầu và tôi thật cảm động khi đi lại bước chân của các nhà truyền giáo vĩ đại của Giáo hội tiên khởi, đặc biệt là các thánh Phaolô, Barnaba và Máccô.” Vì vậy, Đức Thánh Cha nói: “tôi ở đây, một người hành hương giữa quý vị, để cùng đi với quý vị, những người Sýp thân yêu, tất cả quý vị, với mong ước rằng tin tức tốt lành của Tin Mừng có thể mang đến cho Châu Âu một sứ điệp của niềm vui, ngang qua dấu chỉ của Các Mối Phúc. Sýp tỏa sáng với vẻ đẹp trên lãnh thổ của mình, lãnh thổ phải được bảo vệ và giữ gìn bằng các chính sách môi trường thích hợp đã được nhất trí cùng với các nước láng giềng. Vẻ đẹp ấy còn tỏa sáng trong kiến trúc, nghệ thuật, đặc biệt trong nghệ thuật thánh, và trong các nghề thủ công tôn giáo, trong nhiều kho tàng khảo cổ học.”
Đảo Sýp là một viên ngọc trai quý
Đức Thánh Cha gọi đảo Sýp là “một viên ngọc trai quý giá giữa lòng Địa Trung Hải.” Từ hình ảnh của viên ngọc trai “phải mất nhiều năm để các lớp khác nhau trở nên rắn chắc và sáng bóng”, Đức Thánh Cha liên tưởng đến đất nước Sýp phong phú với “nhiều nền văn hóa được gặp gỡ và pha trộn qua nhiều thế kỷ. Ngay cả ngày nay, ánh sáng của Sýp có nhiều góc cạnh: có nhiều dân nhiều nước, với những màu sắc khác nhau, tạo nên gam màu của cộng đồng này. Tôi cũng nghĩ đến sự hiện diện của nhiều người nhập cư, với tỷ lệ đáng kể nhất trong số các quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu. Giữ được vẻ đẹp đa sắc tộc, đa diện của tổng thể chẳng hề dễ dàng. Như trong việc hình thành một viên ngọc trai, nó đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn, nó đòi hỏi một cái nhìn bao quát có khả năng ôm lấy sự đa dạng của nhiều nền văn hóa và hướng về tương lai với tầm nhìn xa. Theo nghĩa này, điều quan trọng là phải bảo vệ và thăng tiến mọi thành phần xã hội, đặc biệt là những nhóm thiểu số theo thống kê.”
Cách thức một viên ngọc trai được hình thành cũng cho thấy nhiều bài học. Vẻ đẹp của viên ngọc trai được tạo nên từ những hoàn cảnh khó khăn. Nó được sinh ra trong sự tối mờ, khi con hàu “đau đớn” vì bất ngờ gặp phải một đe doạ đến sự an toàn của nó, chẳng hạn như một hạt cát khiến nó khó chịu. Để bảo vệ bản thân, con hàu phản ứng bằng cách đồng hóa mình với những gì làm tổn thương nó: nó ngậm vật lạ và nguy hiểm và biến nó thành vẻ đẹp, thành một viên ngọc trai. Viên ngọc trai của Sýp đã bị mờ đi bởi đại dịch, khiến nhiều du khách không thể đến và chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nó. Tại đây, cũng như ở những nơi khác, điều này đã gây nên những hậu quả khủng hoảng kinh tế và tài chính. Tuy nhiên, trong giai đoạn phục hồi này, không phải sự hăng hái phục hồi lại những gì đã mất sẽ đảm bảo cho sự phát triển vững chắc và lâu dài, mà là việc dấn thân thúc đẩy phục hồi xã hội, đặc biệt là ngang qua một cuộc chiến kiên quyết chống tham nhũng và những vết thương làm tổn hại đến phẩm giá con người.
Đối thoại là con đường dẫn đến hoà bình
Điểm tiếp theo được Đức Thánh Cha đề cập đến là về hoà bình. “Con đường dẫn đến hòa bình, chữa lành những xung đột và tái tạo vẻ đẹp của tình huynh đệ, được đánh dấu bằng một từ: đối thoại. Chính chúng ta phải giúp mình tin tưởng vào sức mạnh nhẫn nại và ôn hoà của đối thoại, được rút ra từ các Mối Phúc. Chúng ta biết đó không phải là một con đường dễ dàng; nó dài và quanh co, nhưng không có lựa chọn thay thế nào để đạt được sự hòa giải. Chúng ta nuôi dưỡng niềm hy vọng bằng “sức mạnh của những cử chỉ” hơn là bằng “những cử chỉ của sức mạnh”. Bởi vì có một sức mạnh của những cử chỉ chuẩn bị cho hòa bình: không phải là những cử chỉ quyền lực, đe dọa trả đũa và phô trương quyền lực, mà là những cử chỉ lắng dịu, những bước đối thoại cụ thể.”
Với thực tế không dễ dàng, Đức Thánh Cha khuyến khích: “Những thời điểm có vẻ không thuận lợi, khi đối thoại trì trệ, cũng có thể chính là những thời điểm chuẩn bị cho hòa bình. Viên ngọc trai vẫn nhắc nhở chúng ta về điều này, vì nó thành hình được như vậy là nhờ tiến trình kiên nhẫn âm thầm kết thêm chất mới bằng những tác nhân đã làm nó bị thương. Trong những tình huống này, hận thù không được phép lấn át, đừng từ bỏ việc hàn gắn vết thương, đừng quên những hoàn cảnh của những người biến mất. Và khi cảm giác nản lòng xuất hiện, hãy nghĩ đến các thế hệ tương lai, những người mong muốn được thừa hưởng một thế giới hòa bình, hợp tác, gắn kết, không phải là nơi sinh sống của những kẻ thù truyền kiếp và bị ô nhiễm bởi những tranh chấp chưa được giải quyết. Vì thế đối thoại là điều cần thiết, để tránh sự gia tăng nghi ngờ và oán hận. Chúng ta hãy đề cập đến Địa Trung Hải, bây giờ không may là một nơi của xung đột và thảm kịch nhân đạo; trong vẻ đẹp sâu xa của nó, nó là mare nostrum, là biển của tất cả các dân tộc gắn liền với nó, để được kết nối, không bị chia cắt. Sýp, ngã tư địa lý, lịch sử, văn hóa và tôn giáo, là vị trí để thực hiện một hành động hòa bình. Ước mong Sýp trở thành một công trường mở cho hòa bình ở Địa Trung Hải.”
“Hòa bình thường không nảy sinh từ những nhân vật vĩ đại, mà từ sự quyết tâm hàng ngày của những người nhỏ bé. Lục địa châu Âu cần hòa giải và hiệp nhất, cần can đảm và động lực để bước tới. Bởi vì, không phải những bức tường của sợ hãi và loại bỏ bị điều khiển bởi các lợi ích dân tộc chủ nghĩa sẽ giúp cho nó tiến bộ, cũng không phải duy chỉ phục hồi kinh tế sẽ đảm bảo cho an ninh và sự ổn định của nó.” Nhưng chính sự gặp gỡ và chào đón mới mang lại những hoa trái lợi ích lâu dài, như được nhìn thấy qua lịch sử của Sýp. Sýp không chỉ là “bàn đạp” trên lục địa về lịch sử của Kitô giáo, mà còn về việc xây dựng một xã hội phong phú trong sự hội nhập.
Đức Thánh Cha kết thúc bài diễn văn bằng việc liên tưởng đến hai thánh tông đồ Phaolô và Barnaba, đã “đi xuyên qua đảo” để đến Pa-phô (x. Cv 13:6), ngài cũng “đi xuyên qua lịch sử và linh hồn của vùng đất này, với mong muốn rằng khát vọng hiệp nhất và thông điệp về vẻ đẹp của nó tiếp tục dẫn đường cho nó hướng đến tương lai.”
Kết thúc ngày thứ nhất
Sau khi kết thúc buổi gặp gỡ với các đại diện Chính quyền, Xã hội dân sự và Ngoại giao đoàn, Đức Thánh Cha di chuyển bằng xe đến Toà Sứ Thần Nicosia, cách đó gần 3km. Các nhân viên Toà Sứ thần đón tiếp ngài tại tiền sảnh Toà Sứ thần. Đức Thánh Cha dùng bữa tối riêng và nghỉ đêm tại Toà Sứ thần. Kết thúc ngày thứ nhất của chuyến tông du.
Văn Yên, SJ - Vatican News
Diễn văn của ĐTC trước Chính quyền, Xã hội dân sự và Ngoại giao đoàn
Chiều 2/12, sau cuộc gặp gỡ riêng với Tổng thống cộng hoà Sýp, Đức Thánh Cha cùng Tổng thống cùng đi đến Phòng Nghi lễ để gặp gỡ các cấp chính quyền dân sự và xã hội và ngoại giao đoàn.
Diễn văn của Đức Thánh Cha trước Chính quyền, Xã hội dân sự Và Ngoại Giao đoàn
(02/12/2021)
Ngài Tổng thống Nước Cộng hòa,
Các thành viên của Chính phủ và ngoại giao đoàn,
Quý lãnh đạo tôn giáo và dân sự,
Các đại diện xã hội và thế giới văn hóa,
Quý bà và quý ông thân mến,
Tôi thân ái chào quý vị, và tôi vui mừng hiện diện nơi đây cùng quý vị. Tôi cảm ơn ngài Tổng thống vì sự chào đón mà ngài thay mặt cho toàn thể người dân đã dành cho tôi. Như một người hành hương, tôi đến một đất nước bé nhỏ về địa lý nhưng vĩ đại về lịch sử; trên một hòn đảo mà qua nhiều thế kỷ đã không làm cho người dân thành ốc đảo, nhưng đã kết nối họ; ở một vùng đất có biên giới là biển; ở nơi đánh dấu cửa ngõ phía Đông với Châu Âu và phía Tây với Trung Đông. Quý vị là một cánh cửa rộng mở, một bến cảng kết nối: Sýp, ngã tư của nền văn minh, mang trong mình ơn gọi bẩm sinh để gặp gỡ, được ngưỡng mộ bởi đặc tính chào đón của người Sýp.
Chúng ta vừa bày tỏ lòng kính trọng đối với vị Tổng thống đầu tiên của đất nước Cộng hòa này, Đức Tổng Giám mục Makarios, và khi thực hiện cử chỉ này, tôi muốn bày tỏ lòng kính trọng đối với tất cả người dân của đất nước. Tên của ông, Makarios, gợi lên lời mở đầu của diễn từ đầu tiên của Chúa Giêsu: Các Mối Phúc (x. Mt 5, 3-12). Ai là makarios, ai thực sự là người có phúc theo đức tin Kitô giáo, vốn gắn liền không thể tách biệt với vùng đất này? Tất cả đều có thể được chúc phúc, và trên hết họ là những người nghèo về tinh thần, những người bị thương tích bởi cuộc sống, những người sống hiền lành và thương xót, những người thực thi công lý và xây dựng hòa bình một cách không giả tạo. Thưa quý vị, Các Mối phúc là hiến chương vĩnh viễn của Kitô giáo. Việc sống Các Mối Phúc cho phép Tin Mừng luôn tươi trẻ và lấp đầy hy vọng cho xã hội. Các Mối Phúc là chiếc la bàn để định hướng, ở mọi vĩ độ, chỉ ra những lộ trình mà người Kitô hữu phải đi trong hành trình cuộc sống.
Chính từ nơi này, nơi Châu Âu và Phương Đông gặp nhau, cuộc hội nhập văn hóa vĩ đại đầu tiên của Tin Mừng trên lục địa này đã bắt đầu và tôi thật cảm động khi đi lại bước chân của các nhà truyền giáo vĩ đại của Giáo hội tiên khởi, đặc biệt là các thánh Phaolô, Barnaba và Máccô. Vì vậy, tôi ở đây, một người hành hương giữa quý vị, để cùng đi với quý vị, những người Sýp thân yêu, tất cả quý vị, với mong ước rằng tin tức tốt lành của Tin Mừng có thể mang đến cho Châu Âu một sứ điệp của niềm vui, ngang qua dấu chỉ của Các Mối Phúc. Thật vậy, điều mà các Kitô hữu đầu tiên đã trao cho thế giới bằng sức mạnh dịu dàng của Thánh Thần là một thông điệp của vẻ đẹp chưa từng có. Đó là sự mới mẻ đáng ngạc nhiên của Các Mối Phúc, dành cho tất cả mọi người, đã thu phục được trái tim và sự tự do của nhiều người. Đất nước này có một di sản đặc biệt theo nghĩa này, như một sứ giả của vẻ đẹp giữa các lục địa. Sýp tỏa sáng với vẻ đẹp trên lãnh thổ của mình, lãnh thổ phải được bảo vệ và giữ gìn bằng các chính sách môi trường thích hợp đã được nhất trí cùng với các nước láng giềng. Vẻ đẹp ấy còn tỏa sáng trong kiến trúc, nghệ thuật, đặc biệt trong nghệ thuật thánh, và trong các nghề thủ công tôn giáo, trong nhiều kho tàng khảo cổ học. Vẽ một bức tranh từ vùng biển bao quanh chúng ta, tôi muốn nói rằng hòn đảo này thật là một viên ngọc trai quý giá giữa lòng Địa Trung Hải.
Thật vậy, một viên ngọc trai trở nên được như vậy bởi vì nó thành hình theo thời gian: phải mất nhiều năm để các lớp khác nhau trở nên rắn chắc và sáng bóng. Vì vậy, vẻ đẹp của vùng đất này bắt nguồn từ nhiều nền văn hóa được gặp gỡ và pha trộn qua nhiều thế kỷ. Ngay cả ngày nay, ánh sáng của Sýp có nhiều góc cạnh: có nhiều dân nhiều nước, với những màu sắc khác nhau, tạo nên gam màu của cộng đồng này. Tôi cũng nghĩ đến sự hiện diện của nhiều người nhập cư, với tỷ lệ đáng kể nhất trong số các quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu. Giữ được vẻ đẹp đa sắc tộc, đa diện của tổng thể chẳng hề dễ dàng. Như trong việc hình thành một viên ngọc trai, nó đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn, nó đòi hỏi một cái nhìn bao quát có khả năng ôm lấy sự đa dạng của nhiều nền văn hóa và hướng về tương lai với tầm nhìn xa. Theo nghĩa này, điều quan trọng là phải bảo vệ và thăng tiến mọi thành phần xã hội, đặc biệt là những nhóm thiểu số theo thống kê. Tôi cũng đang nghĩ đến các thực thể Công giáo khác nhau, khi có được sự công nhận chính thức thích hợp, họ có thể đóng góp cho xã hội thông qua các hoạt động của họ, đặc biệt về giáo dục và bác ái, được xác định rõ ràng theo quan điểm pháp lý.
Một viên ngọc trai hình thành vẻ đẹp của nó trong những hoàn cảnh khó khăn. Nó được sinh ra trong sự tối mờ, khi con hàu “đau đớn” vì bất ngờ gặp phải một đe doạ đến sự an toàn của nó, chẳng hạn như một hạt cát khiến nó khó chịu. Để bảo vệ bản thân, con hàu phản ứng bằng cách đồng hóa mình với những gì làm tổn thương nó: nó ngậm vật lạ và nguy hiểm và biến nó thành vẻ đẹp, thành một viên ngọc trai. Viên ngọc trai của Sýp đã bị mờ đi bởi đại dịch, khiến nhiều du khách không thể đến và chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nó. Tại đây, cũng như ở những nơi khác, điều này đã gây nên những hậu quả khủng hoảng kinh tế và tài chính. Tuy nhiên, trong giai đoạn phục hồi này, không phải sự hăng hái phục hồi lại những gì đã mất sẽ đảm bảo cho sự phát triển vững chắc và lâu dài, mà là việc dấn thân thúc đẩy phục hồi xã hội, đặc biệt là ngang qua một cuộc chiến kiên quyết chống tham nhũng và những vết thương làm tổn hại đến phẩm giá con người; ví dụ, tôi nghĩ đến nạn buôn người.
Nhưng vết thương gây đau khổ nhiều nhất cho vùng đất này là do những vết cắt khủng khiếp mà nó đã phải gánh chịu trong những thập kỷ gần đây. Tôi nghĩ đến nỗi đau sâu thẳm của những người không thể trở về nhà và nơi thờ tự của họ. Tôi cầu nguyện cho hòa bình của quý vị, cho hòa bình của toàn bộ hòn đảo, và tôi mong ước điều này bằng tất cả sức lực. Con đường dẫn đến hòa bình, chữa lành những xung đột và tái tạo vẻ đẹp của tình huynh đệ, được đánh dấu bằng một từ: đối thoại, mà Ngài Tổng thống lặp lại nhiều lần. Chính chúng ta phải giúp mình tin tưởng vào sức mạnh kiên nhẫn và ôn hoà của đối thoại, sức mạnh của sự kiên nhẫn “được vác trên vai”, hypomoné, được rút ra từ các Mối Phúc. Chúng ta biết đó không phải là một con đường dễ dàng; nó dài và quanh co, nhưng không có lựa chọn thay thế nào để đạt được sự hòa giải. Chúng ta nuôi dưỡng niềm hy vọng bằng “sức mạnh của những cử chỉ” thay vì hy vọng trong “những cử chỉ của sức mạnh”. Bởi vì có một sức mạnh của những cử chỉ chuẩn bị cho hòa bình: không phải là những cử chỉ quyền lực, đe dọa trả đũa và phô trương quyền lực, mà là những cử chỉ lắng dịu, những bước đối thoại cụ thể. Ví dụ, tôi nghĩ đến sự dấn thân chuẩn bị cho một cuộc thảo luận chân thành đặt nhu cầu của người dân lên hàng đầu, về sự tham gia ngày càng tích cực của cộng đồng quốc tế, về việc bảo vệ di sản văn hóa và tôn giáo, về việc phục hồi tất cả những gì đặc biệt thân thiết đối với mọi người, như những địa điểm hoặc ít nhất là những vật dụng thánh. Về vấn đề này, tôi muốn bày tỏ sự đánh giá cao và khích lệ đối với Nẻo đường tôn giáo trong Dự án Hòa bình Sýp (Religious Track of the Cyprus Peace Project) do Đại sứ quán Thụy Điển thúc đẩy, để vun đắp sự đối thoại giữa các nhà lãnh đạo tôn giáo.
Những thời điểm có vẻ không thuận lợi, khi đối thoại trì trệ, cũng có thể chính là những thời điểm chuẩn bị cho hòa bình. Viên ngọc trai vẫn nhắc nhở chúng ta về điều này, vì nó thành hình được như vậy là nhờ tiến trình kiên nhẫn âm thầm kết thêm chất mới bằng những tác nhân đã làm nó bị thương. Trong những tình huống này, hận thù không được phép lấn át, đừng từ bỏ việc hàn gắn vết thương, đừng quên những hoàn cảnh của những người biến mất. Và khi cảm giác nản lòng xuất hiện, hãy nghĩ đến các thế hệ tương lai, những người mong muốn được thừa hưởng một thế giới hòa bình, hợp tác, gắn kết, không phải là nơi sinh sống của những kẻ thù truyền kiếp và bị ô nhiễm bởi những tranh chấp chưa được giải quyết. Vì thế đối thoại là điều cần thiết, để tránh sự gia tăng nghi ngờ và oán hận. Chúng ta hãy đề cập đến Địa Trung Hải, bây giờ không may là một nơi của xung đột và thảm kịch nhân đạo; trong vẻ đẹp sâu xa của nó, nó là mare nostrum, là biển của tất cả các dân tộc gắn liền với nó, để được kết nối, không bị chia cắt. Sýp, ngã tư địa lý, lịch sử, văn hóa và tôn giáo, là vị trí để thực hiện một hành động hòa bình. Ước mong Sýp trở thành một công trường mở cho hòa bình ở Địa Trung Hải.
Hòa bình thường không nảy sinh từ những nhân vật vĩ đại, mà từ sự quyết tâm hằng ngày, mọi ngày, của những người nhỏ bé. Lục địa châu Âu cần hòa giải và hiệp nhất, cần can đảm và động lực để bước tới. Bởi vì, không phải những bức tường của sợ hãi và loại bỏ bị điều khiển bởi các lợi ích dân tộc chủ nghĩa sẽ giúp cho nó tiến bộ, cũng không phải duy chỉ phục hồi kinh tế sẽ đảm bảo cho an ninh và sự ổn định của nó. Chúng ta hãy nhìn lại lịch sử của Sýp và xem cuộc gặp gỡ và sự chào đón đã mang lại những hoa trái lợi ích lâu dài như thế nào. Sýp không chỉ là “bàn đạp” trên lục địa về lịch sử của Kitô giáo, mà còn về việc xây dựng một xã hội phong phú trong sự hội nhập. Tinh thần rộng mở này, khả năng nhìn vượt ra khỏi biên giới của chính mình sẽ mang lại sự trẻ trung, cho phép quý vị tái khám phá sự sáng rực đã mất.
Đề cập đến Sýp, sách Công vụ tông đồ kể rằng Phaolô và Barnaba đã “đi xuyên qua đảo” để đến Pa-phô (x. Cv 13:6). Tôi thật vui mừng, trong những ngày này, tôi có thể đi xuyên qua lịch sử và linh hồn của vùng đất này, với mong muốn rằng khát vọng hiệp nhất và thông điệp về vẻ đẹp của nó tiếp tục dẫn đường cho nó hướng đến tương lai. O Theós na evloghí tin Kípro! [Xin Chúa chúc lành cho Sýp!]
