Lặng… để nghe tiếng Chúa

Chúa Nhật Lễ Thánh Gia

Lặng… để nghe tiếng Chúa

“Ba là cây nến vàng. Mẹ là cây nến xanh. Con là cây nến hồng. Ba ngọn nến lung linh. Ha hà há ha ha. Thắp sáng một gia đình. Gia đình, gia đình. Ôm ấp ta những ngày thơ. Cho ta bao nhiêu niềm thương mến. Gia đình, gia đình. Vương vấn bước chân ra đi. Ấm áp trái tim quay về.”

Những dòng chữ trên đây là trích đoạn nhạc phẩm “Ba ngọn nến lung linh”, tác giả: nhạc sĩ Ngọc Lễ. Qua trích đoạn này, chúng ta được tác giả cho nhìn thấy hình ảnh một gia đình ấm cúng, một gia đình sáng ngời tình yêu thương.

Thấy là thế, thế nhưng trong thực tế ngày nay, để tìm một gia đình “Lung linh lung linh tình mẹ tình cha. Lung linh lung linh cùng một mái nhà. Lung linh lung linh cùng buồn cùng vui. Lung linh lung linh hai tiếng gia đình.” ôi! sao mà khó thế...

Vâng khó tìm thấy lắm. Và, đó là lý do khiến Honoré de Balzac đã phải buồn bã nói: “Gia đình… là đường đưa tới thiên đàng hay đưa tới địa ngục”.

Rất nhiều lý do đã được nêu ra để biện minh. Nào là do chiến tranh, nào là do ảnh hưởng từ những chủ thuyết lệch lạc, đại loại như: chủ thuyết hiện sinh, chủ thuyết vô thần và gần đây là sự cổ vũ cho một lối sống tự do, tự do phá thai, tự do hôn nhân đồng tính.

Cũng có nhiều ý kiến đóng góp được nêu lên để “khắc phục” những hậu quả đã làm cho gia đình không còn là “tổ ấm”. Thế nhưng, những ý kiến đóng góp đó chỉ như là những tiếng vọng yếu ớt, yếu ớt như thể tiếng hót của “những con chim ẩn mình chờ chết”.

Báo chí đã lớn tiếng cảnh báo, nhiều nhà giáo dục với tâm huyết của mình, đã phát hành những tác phẩm hướng dẫn hôn nhân gia đình, v.v… nhưng kết quả chẳng đáng bao nhiêu. Tại sao?

Thưa, chỉ vì người ta không nhìn ra rằng, còn một nguyên nhân sâu xa hơn nữa, và chính nguyên nhân này đã khiến ngày nay, nhiều gia đình tan vỡ, nhiều gia đình như hỏa ngục, nhiều gia đình trẻ ly hôn, v.v…

Vâng, nguyên nhân chính, đó là: gia đình thiếu vắng Thiên Chúa, gia đình không tuân giữ lề luật Chúa, tệ hơn gia đình đã chối bỏ Thiên Chúa. 

Kinh Thánh đã ghi lại nhiều bài học cay đắng khi một gia đình nào đó từ chối sự hiện diện của Thiên Chúa. Kinh Thánh cũng đã ghi lại nhiều trường hợp gia đình đổ vỡ chỉ vì gia đình đó không tuân giữ lề luật Thiên Chúa. Gia đình nguyên tổ Adam và Eva, chắc hẳn ai trong chúng ta đều biết, như điển hình. 

Trong chương trình sáng tạo, “Thiên Chúa sáng tạo con người có nam có nữ”. Đó là gia đình đầu tiên, và “Người ban phúc lành cho họ” (Stk 1, 28).

Phúc lành Thiên Chúa ban đã mất đi khi Adam và Eva phạm tội bất tuân. Ông bà đã “bất tuân” lệnh Thiên Chúa truyền rằng: “trái của cây cho biết điều thiện điều ác, thì… không được ăn.” Vậy mà, hai ông bà đã nghe lời gạt gẫm của Satan và đã ăn.

Để rồi, từ khi phạm tội bất tuân, sự khủng hoảng bắt đầu xảy ra trong gia đình nguyên tổ. Sự khủng hoảng đầu tiên, đó là, hai ông bà “trốn… để khỏi giáp mặt ĐỨC CHÚA là Thiên Chúa”. 

Không giáp mặt Thiên Chúa, kể như gia đình hai ông bà không còn sự hiện diện của Thiên Chúa. Không còn sự hiện diện của Thiên Chúa, gia đình Adam và Eva mất đi sự gắn bó “xương bởi xương tôi, thịt bởi thịt tôi” của mình. Mất đi sự gắn bó, gia đình Adam-Eva mất đi “hai tiếng yêu thương”. Mất đi hai tiếng yêu thương, gia đình Adam-Eva trở thành “bãi chiến trường”. Tại bãi chiến trường đó, hai người con là Cain và Abel trở thành thù nghịch. Kết quả người anh Cain giết chết em mình là Abel. 

Câu chuyện Cain và Abel quả đúng là một thảm họa, một thảm họa mà (tất nhiên) chẳng ai trong chúng ta muốn nó xảy ra trong gia đình mình. 

Làm sao để nó không xảy ra! Thưa, hãy nhìn lại gia đình mình và tự hỏi, gia đình tôi có sự hiện diện của Thiên Chúa không?

Kinh Thánh có rất nhiều câu chuyện cho chúng ta thấy, sự hiện diện của Thiên Chúa, đã hóa giải biết bao nhiêu nan đề trong cuộc sống gia đình. Câu chuyện “Đức Giê-su ngồi giữa các bậc thầy Do-thái”, được ghi trong Tin Mừng thánh Luca, chính là một thông điệp sống, một thông điệp sống nói về sự hiện diện của Thiên Chúa trong gia đình, là sự hiện diện sẽ đem đến biết bao điều tốt đẹp.

**

Câu chuyện được thánh Luca ghi lại như sau: “Hằng năm, cha mẹ Đức Giê-su trẩy hội đền Giê-ru-sa-lem mừng lễ Vượt Qua”. Đức Giê-su cũng cùng đi với gia đình. Năm ấy: “Người được mười hai tuổi”.

Sẽ chẳng có gì để nói nếu không xảy ra chyện: “xong kỳ lễ, hai ông bà trở về, còn cậu bé Giêsu thì ở lại Giêsusalem, mà cha mẹ chẳng hay biết”. (Lc 2, 43).

Chuyện tới đây, với những người không hiểu biết sẽ cho rằng cha mẹ Đức Giêsu vô tâm, không theo sát con cái mình.

Thưa không phải thế. Chuyện là thế này, Đền thờ Giêrusalem có bốn cổng, hai cổng dành cho nữ và hai cổng dành cho nam. Khi vào, nam và nữ phải đi đúng cổng quy định. Riêng trẻ em, có thể đi bên nào tùy thích.

(Điều này, cũng giống như ngày xưa, ở miền nam Việt Nam hồi thập niên 60, vào nhà thờ dự thánh lễ, nam ngồi một bên, nữ ngồi một bên, con cái còn nhỏ muốn ngồi bên nào cũng được.)

Thế nên, việc ông bà Giuse-Maria “cứ tưởng là cậu về chung với đoàn lữ hành” là điều không có gì đáng trách.

Mà có gì phải đáng trách chứ! Hãy nhìn xem, sau khi tìm kiếm con giữa đám bà con và người thân thuộc… “Không thấy con đâu, hai ông bà trở lại Giêrusalem mà tìm”. Hãy nhìn xem, cha mẹ Đức Giêsu đã phải “cực lòng tìm con” như thế nào! 

“Sau ba ngày”… khi trở lại Đền Thờ, chuyện kể rằng: “ông bà thấy con (mình) đang ngồi giữa các thầy dạy, vừa nghe họ, vừa đặt câu hỏi”. Chỉ là một cậu bé mười hai tuổi, thế mà “ai nghe cậu nói cũng ngạc nhiên về trí thông minh và lời đối đáp của cậu”. 

Và rồi, một cuộc “đối đáp” tiếp theo xảy ra. Đó là cuộc đối đáp giữa Đức Giê-su và Mẹ của Ngài. 

Hôm ấy, Đức Maria lên tiếng: “Con ơi, sao con lại xử với cha mẹ như vậy? Con thấy không, cha con và mẹ đây đã phải cực lòng tìm con!”. Đức Giê-su đáp: “Sao cha mẹ lại tìm con? Cha mẹ không biết là con có bổn phận ở nhà của Cha con sao?”

Vâng, cuộc đối đáp chấm dứt, và chúng ta được thánh Luca cho biết: “Nhưng ông bà không hiểu lời Người vừa nói”.

***

Câu chuyện cho chúng ta nghe hai cuộc đối đáp. Và, chính hai cuộc đối đáp này cho chúng ta thấy, quả đúng là có “Sự hiện diện của Thiên Chúa” trong gia đình Đức Giê-su.

Với cuộc đối đáp thứ nhất, rất rõ nét. Phải có sự hiện diện của Thiên Chúa trong Đức Giê-su… phải có, Ngài mới có thể làm cho mọi người “ngạc nhiên (về) những lời đối đáp” của mình.

Về cuộc đối đáp thứ hai, cuộc đối đáp giữa Đức Maria và Đức Giê-su, thì sao? Chúng ta hãy nghe lại câu nói của Đức Maria: “Con thấy không, cha con và mẹ đây đã phải cực nhọc tìm con!”

Phải-cực-nhọc nha! Nếu là chúng ta, chúng ta trả lời sao đây? Riêng tôi, tôi sẽ trả lời, rằng: “I’m sorry”. Đức Giê-su không biết tiếng Mỹ. Ngài trả lời bằng tiếng Do Thái (được dịch ra tiếng Việt) rằng: “Sao cha mẹ lại tìm con? Cha mẹ không biết là con có bổn phận ở nhà của Cha con sao?”

Thánh Giu-se và Đức Maria, nói gì? Thưa, không nói gì cả. Không nói, không phải vì hai ngài “không hiểu lời (Đức Giê-su) vừa nói.” Không nói vì “có thể” hai ngài nhận ra có “sự hiện diện của Thiên Chúa” qua lời nói của Đức Giê-su, con mình. 

Với thánh Giu-se, câu nói “Cha con” đã làm ngài suy tư! Giu-se là cha con đây. Còn “Cha con” nào nữa. Hay phải chăng “Cha con” là “Đức Chúa là Thiên Chúa?” 

Với Đức Maria thì sao? Thưa, (có lẽ) tâm trạng của Mẹ cũng không khác gì thánh Giu-se. Câu nói “bổn phận ở nhà Cha con” cũng làm cho Đức Maria suy tư. Nhà con ở Nadaret kia mà… vậy sao con không về Nadaret làm bổn phận của người con!

Cha mẹ của Đức Giê-su đã suy tư… suy tư trong “thinh lặng”. “Lặng để nghe CON nói… biết đâu đó là Lời Chúa Cha!” 

Thánh Giu-se và Đức Maria đã im lặng. Nếu là chúng ta, có lẽ chúng ta sẽ có lời phản ứng. Nhẹ thì chúng ta sẽ nói: “Này con, đừng nói hỗn với mẹ như thế!” Nặng thì chúng ta sẽ “lôi cổ” con mình ra khỏi đám đông và tặng cho nó vài cái tát. 

Vâng, không có sự hiện diện của Thiên Chúa rất có thể chúng ta sẽ hành xử như vậy. Chúng ta sẽ “xổ” vài câu tiếng Đức, vài câu tiếng Đan Mạch, vài cái tát cùng với lời đay nghiến “mày làm khổ cha mẹ mày.”

Sống trong một xã hội đầy bạo lực, như hôm nay. Bạo lực học đường. Bạo lực gia đình. Bạo lực công sở. Bạo lực ngay cả trong nhà thờ. Biết đâu… biết đâu chúng ta sẽ bị tiêm nhiễm! 

(Chính người viết đã chứng kiến hai bạn cỡ tuổi trung niên, chỉ vì tranh giành việc cầm cờ, đánh trống, trong một buổi rước sách, thế là hai bạn này đã “xổ nho”, xổ từng chùm nho uất hận, khiến cho ban tổ chức phải đỏ mặt mắc cỡ trước cộng đoàn.)

*****
Chúng ta vừa nhìn qua gia đình Thánh Giu-se, Đức Maria và Chúa Giê-su. Đây là một gia đình không có bạo lực. Không có bạo lực, vì đây là một gia đình có sự hiện diện của Thiên Chúa.

Không ai trong chúng ta muốn gia đình mình là một gia đình đầy bạo lực, đúng không? Thế thì, hãy nhìn vào gia đình này, gia đình Thánh Giu-se, Đức Maria, Chúa Giê-su, truyền thống Giáo Hội gọi là Gia Thất Thánh, như là mẫu mực để gia đình chúng ta noi theo.

Vâng, sẽ đem đến gia đình chúng ta nhiều điều tốt đẹp, nếu chúng ta có một đời sống giống như đời sống của Gia Thất Thánh. 

Sẽ đem đến gia đình chúng ta nhiều điều tốt đẹp, nếu gia đình chúng ta có sự hiện diện của Thiên Chúa. Sẽ không có bạo lực trong gia đình chúng ta, nếu chúng ta tuân giữ lề luật của Thiên Chúa.

Sẽ có một “Gia đình hòa thuận, láng giềng thân thiết, vợ chồng ý hợp tâm đầu” nếu chúng ta không chối bỏ Thiên Chúa. 

Có Chúa trong gia đình, chúng ta sẽ chẳng bao giờ bạo lực với vợ, với con cái mình.

“Đừng bao giờ tát vào mặt đứa trẻ”. Đức Thánh Cha Phanxico đã nói như thế trong một chương trình Giáng Sinh, dành riêng cho những người ‘vô hình’ trong xã hội ngày nay, được đài truyền hình Mediaset của Ý phát sóng vào ngày 19 tháng 12 năm 2021.

Ngài than thở rằng “Số lượng phụ nữ bị đánh đập, ở nhà, ngay cả bởi chồng họ là quá lớn”. Đức Thánh Cha Phanxicô nói thêm: “Thật là nhục nhã khi một người cha hoặc người mẹ tát vào mặt một đứa trẻ. Đừng bao giờ tát vào mặt một đứa trẻ, bởi vì nhân phẩm thể hiện trên khuôn mặt.” (VietcatholicNews).

Nhân-phẩm-thể-hiện-trên-khuôn-mặt. Chúa Giê-su cũng thể hiện trên khuôn mặt mỗi người. Thế nên, đừng sử dụng bạo lực với bất cứ ai.

Trong gia đình, khi phải đối diện một nan đề khó khăn nào đó, đừng vội nôn nóng, đừng vội sử dụng bạo lực, để giải quyết nan đề. Hãy lặng im, như thánh Giu-se và Đức Maria đã lặng im trước nan đề của gia đình mình. Lặng im không có nghĩa là buông xuôi. Lặng im không có nghĩa là thỏa hiệp. Vâng, “Lặng… Lặng để nghe tiếng Chúa, nói trong trong tâm hồn ta”.

Petrus.tran